Terug naar het overzicht
2014

Onderzoek naar gehoorverlies bij kinderen na blootstelling aan chemotherapie tijdens de zwangerschap

In dit project willen we specifiek de gevolgen van cisplatin- en carboplatin bevattende chemotherapie tijdens de zwangerschap op het gehoor van het kind onderzoeken.

Kanker in de zwangerschap is een steeds vaker voorkomend probleem. In Nederland is 1 op de 1000-2000 bevallingen geassocieerd met kanker. Dit zijn jaarlijks ongeveer 180-300 vrouwen in Nederland. De verwachting is dat dit aantal verder zal stijgen, omdat de leeftijd waarop vrouwen zwanger worden is toegenomen en er op latere leeftijd vaker kanker voorkomt. De behandeling van deze vrouwen vergt een multidisciplinaire behandeling van onder andere gynaecoloog, oncoloog, radiotherapeut en kinderarts, waarbij er wordt gestreefd naar optimale uitkomsten voor zowel de moeder als het ongeboren kind. Momenteel zijn er nog veel onduidelijkheden ten aanzien van de diagnostiek en behandeling van kanker in de zwangerschap, vanwege de relatieve zeldzaamheid. Ook over de gevolgen van de kinderen is niet veel bekend. Van de zwangeren met kanker vormen patiënten met borstkanker de grootste groep (42%), maar ook gynaecologische tumoren zoals baarmoederhalskanker komen voor. Behandeling van kanker tijdens de zwangerschap is afhankelijk van het stadium van de ziekte en de duur van de zwangerschap en kan bestaan uit chirurgie, chemotherapie en soms radiotherapie.(1) Soms is de standaard behandeling met bijvoorbeeld bestraling tijdens de zwangerschap niet mogelijk, en is het noodzakelijk om de zwangerschap af te breken of de behandeling uit te stellen.

Er zijn weinig grote studies over de behandeling van kanker met chemotherapie tijdens de zwangerschap en de gevolgen hiervan voor het kind. Nederland neemt deel aan een grotere Europese studie naar kanker in de zwangerschap, waarin de korte en lange termijn gevolgen voor moeder en een kind worden onderzocht.

Chemotherapeutica die tijdens de zwangerschap relatief veilig lijken zijn cisplatin en carboplatin. (2) Echter, recent werd een casus beschreven over een zwangere vrouw met een cervixcarcinoom die werd behandeld met 5 kuren wekelijks cisplatin/paclitaxel. Na de bevalling van een ogenschijnlijk gezond kindje onderging zij haar verdere behandeling. Het kind bleek later vrijwel doof te zijn. (2) Het is niet bekend hoe vaak gehoorschade in deze of mindere mate optreedt na behandeling met chemotherapie tijdens de zwangerschap. Dit zouden we graag willen onderzoeken.

Het is reeds lang bekend dat sommige geneesmiddelen de functies van het binnenoor (gehoororgaan en evenwichtsorgaan) kunnen aantasten, dit heet ‘ototoxiciteit’, en de stoffen die deze beschadiging veroorzaken worden ‘ototoxisch’ genoemd. Dit kan leiden tot oorsuizen en gehoorsverlies (in beide oren) en mogelijk tot evenwichtsstoornissen. Cisplatine is een sterk ototoxisch chemotherapeuticum. De incidentie van de ototoxiciteit varieert en is afhankelijk van de toegepaste dosis. Carboplatine is minder ototoxisch dan cisplatine, maar kan ook irreversibele gehoorschade geven. Het is goed mogelijk dat het ongeboren kind schade aan het gehoor oploopt doordat de moeder wordt behandeld ototoxische chemotherapie. Dit kan zeer grote gevolgen voor de ontwikkeling van het kind hebben, onder andere op het gebied van spraak- en taalontwikkeling. Het is niet altijd mogelijk om andere chemotherapie te kiezen, evenwel is het belangrijk dat eventuele gehoorschade vroeg wordt onderkend. Dan kunnen het kind en zijn/haar ouders beter worden begeleid en kunnen zo nodig aangepaste leerprogramma’s worden aangeboden om communicatie te bevorderen en problemen bij leren lezen en sociaal emotionele achterstand te voorkomen.

Onderzoeken van de incidentie en ernst van gehoorverlies op de kinderleeftijd ten gevolge van blootstelling aan cisplatin of carboplatin bevattende chemotherapie tijdens de zwangerschap.

Er wordt retrospectief gezocht naar vrouwen die tijdens de zwangerschap zijn behandeld met cisplatin of carboplatin bevattende chemotherapie en een gezond kind hebben gekregen. Deze vrouwen/ouders zullen door hun behandelend arts worden benaderd voor dit onderzoek. In een informatiefolder wordt toestemming gevraagd voor onderzoek naar de gezondheid van hun kind middels een enquête, inclusief een gehoortest tussen 5 en 10 jarige leeftijd. De gehoortest bestaat uit een audiogram.

Inclusie criteria

  1. Kinderen van 5-10 jaar die in de periode van 2004-2014 in de baarmoeder zijn blootgesteld aan cisplatin- of carboplatin bevattende chemotherapie.
  2. Geïnformeerde toestemming van de ouders.

Exclusie criteria

  1. Kinderen die niet te instrueren zijn voor de gehoortest
  2. Meervoudig gehandicapte kinderen
  3. Vroeggeboorte met partus voor 28 weken

Referenties

  1. F. Amant, et al. Breast cancer in pregnancy: Recommendations of an international consensus meeting. Eur J Cancer 2010; 46:3158-3168.
  2. E. Geijteman, et al. A Child With Severe Hearing Loss Associated with Maternal Cisplatin Treatment During Pregnancy (submitted).
  3. P.J. Lamoré, et al. Nederlands Leerboek Audiologie. Hoofdstuk 7

Oncologische zorg verbeteren?

Heb jij ook een goed idee?
We helpen je graag op weg, mail naar oncocarechallenge.nl@sanofi.com

Ja, ik doe mee