3D Printlab: inzet 3D-modellen voor een gesprek met meer diepgang
We verwerken al meer dan een miljoen jaar beelden. Het verwerken van beelden gaat vrijwel automatisch en kost nauwelijks moeite. Daarentegen is het lezen van teksten pas iets wat mensen op grote schaal doen sinds een paar honderd jaar. Het lezen van teksten is een bewust proces en kost veel moeite. Het gebruik van 3D printing images draagt bij aan het begrijpelijk maken van een (complex) medisch beeld. Een beeld zegt immers meer dan duizend woorden. Richard Mayer, specialist op het gebied van multimedia leren, stelt dat drie factoren hier aan bijdragen: evolutie, cognitie en emotie. Beelden versnellen onze communicatie en versterken begrip, herkenning en het vasthouden van kennis. Beelden helpen tekst te ontcijferen en zorgen dat we ons informatie beter herinneren. Beeld prikkelt onze fantasie en zet aan tot creatief denken, het stimuleert ook onze emoties. Emoties beïnvloeden ons leren en het nemen beslissingen. Tevens heeft het gebruik van een 3D beeld een groter effect op leren dan plat 2D beeld. Een mooi voorbeeld is hiervan is een onderzoek van het Radboud UMC naar het verschil in leereffect op basis van 2D ten opzichte van 3D beelden, bij het aanleren van laparoscopische vaardigheden. De studenten die 3D beelden gebruikten lieten een sterkere leercurve zien dan studenten die oefenden met 2D beelden. Daarnaast leren we door onze zintuigen te gebruiken, het zogenaamde Breinleren, geïntroduceerd door neurowetenschapper David Sousa. Hoe meer zintuigen wij tijdens ons leerproces kunnen gebruiken, hoe sterker de leercurve wordt die wij doormaken. Reden daarvoor is het gebruik van meerdere hersendelen. Logica vertelt ons dan dat het gebruik van een 3D beeld, dat ook aan te raken valt, zorgt voor een rijkere leerervaring dan de voorgaande geschetste situaties. Oncologische processen in het lichaam zijn complex door de wijze waarop zij groeien en doorgroeien in verschillende lagen in het gezonde weefsel. Voor de oncologische patient is het moeilijk de kanker te visualiseren en de consequenties hiervan in het lichaam te begrijpen. Informatievoorziening over de aandoening en de behandeling wordt in verschillende vormen aangeboden, foldermateriaal, filmmateriaal, mondelinge toelichting etc. Het gebruik van 3D printing in de gesprek over de aandoening is een waardevolle aanvulling op de bestaande vormen die de ziekte “tastbaar”maakt en de relatie van de aandoening tot de rest van het lichaam zichtbaar kan maken. Chirurgische behandeling van oncologische aandoeningen zijn tevens complex vanwege de wijze waarop zij groeien en doorgroeien in verschillende lagen in het gezonde weefsel. Niet altijd weet de chirurg wat hij zal tegenkomen en welke techniek het beste zal aansluiten teneinde te komen tot een goed resultaat. De mogelijkheid vooraf te oefenen met een model van de tumor en zijn omgeving kan leiden tot betere resultaten, en vermindering van de duur van de operatie. Concluderend kunnen we stellen dat door het starten van een 3D printlab het mogelijk wordt om patiënten en het behandelteam beter te laten communiceren over de aandoening van de patiënt. Daarbij wordt de kwaliteit van de zorg beter als het behandelteam een ingreep al geoefend heeft met de anatomie die ze tijdens de ingreep tegen gaan komen.
Doelstellingen: • Het vereenvoudigen van complexe gesprekken met betrekking tot de voorlichting voor oncologische patiënten met een medisch beeld dat tastbaar wordt voor de patiënt. • Het vergroten van het ziekte-inzicht bij oncologische patient: begrip over bijwerkingen, gevolgen van de ligging van de tumor. Patienten kunnen de kanker visualiseren en de consequenties hiervan in het lichaam beter begrijpen. • Het toevoegen van een extra dimensie in leergesprekken met behulp van 3D printing.
Verschillende ziekenhuizen experimenteren met het gebruik van 3D printers. De toepassingsmogelijkheden en dus ook de prijzen verschillen nogal en op dit moment zijn de volgende drie gebieden te onderscheiden: 3D printers voor: de consumentenmarkt, een midden segment en een hoger segment. Het Oncologisch Centrum van het Deventer Ziekenhuis wil een eerste verkenning doen van deze technologie om deze verder te kunnen ontwikkelen op basis van de evaluaties met oncologische patienten en de professionals. Dat is de reden deel te nemen aan de Oncochallenge omdat dit ons de mogelijkheid geeft deze experimentele fase te starten op weg naar groter.
Scope en afbakening: Binnen scope: • Aanschaf en inzet van 3D printer ten behoeve van patiënteninformatie en deskundigheidsbevordering van professionals. Deze printer wordt geplaatst op het Oncologisch Centrum Deventer. Gestart zal worden met het gebruik van 3D modellen voor patienten met borst of darmkanker. De modellen worden gebruikt tijdens het uitslaggesprek en het voorlichtingsgesprek over de oncologische aandoening en de behandeling. . Het beschikbaar stellen van 3D modellen van complexe tumoren van het rectum teneinde de chirurg vooraf aan de operatie de situatie te visualiseren.
Buiten scope: • Het betreft hier een pilot met het doel te optimaliseren en vereenvoudigen van voorlichting en deskundigheidsbevordering. Het betreft hier niet de DZ brede implementatie van 3D printers.
Evaluatie: Er worden twee groepen van 15 personen geselecteerd. 15 personen krijgen een 3D model aangeboden ter ondersteuning van het uitslag en voorlichtingsgesprek. 15 krijgen het uitslag- en voorlichtingsgesprek zonder 3D model aangeboden. Aan de hand van een korte vragenlijst worden beleving en aanwezig kennisniveau uitgevraagd en vergeleken.
De werkgroep die zich bezig houdt met de opzet van de pilot bestaat uit: Michiel Tebbes > SEH arts: aandrager van het idee Marja Fuchs > Programmamanager Oncologie: uitwerking van het idee, aandragen doelgroep Bart Talens > Opleidingsadviseur Bob Fenneman > ICT Marleen Dijk > Communicatie adviseur patienteninformatie